เคยสงสัยไหมว่าไตทำงานหนักแค่ไหนในแต่ละวัน? เสมือนโรงงานรีไซเคิลขนาดยักษ์ที่ไม่เคยหยุดพัก ไตคัดกรอง ดูดซึม และขับของเสียออกจากร่างกายอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย แต่เมื่อโรงงานรีไซเคิลนี้เริ่มสะดุด โรคไตเรื้อรังอาจคืบคลานเข้ามา ทำให้ร่างกายต้องการ ฮีโร่ มาช่วยเหลือ นั่นคือ "การฟอกไต" วิธีการที่เปรียบเสมือนทีมกู้ภัยฉุกเฉินที่เข้ามาช่วยให้ไตยังคงทำหน้าที่ขับสารพิษออกจากร่างกายได้อย่างต่อเนื่อง

การฟอกไตไม่ใช่เพียงการรักษา แต่เป็นการมอบโอกาสให้ร่างกายได้หายใจ ได้ฟื้นฟู และได้ดำเนินชีวิตต่อไป เพราะสารพิษที่ตกค้างในร่างกายอาจเป็นเหมือนระเบิดเวลาที่รอวันปะทุแล้วอยากรู้ไหมว่า การฟอกไตทำงานอย่างไร? ทำไมจึงสำคัญนักสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง? และจะเตรียมตัวอย่างไรเมื่อต้องเข้ารับการฟอกไต? มาค้นหาคำตอบไปพร้อมกันในบทความนี้
 

การฟอกไต (Dialysis) เป็นวิธีการทางการแพทย์ที่ใช้แทนที่การทำงานของไตที่เสื่อมสมรรถภาพ โดยทำหน้าที่กำจัดของเสีย สารพิษ และน้ำส่วนเกินออกจากร่างกาย ปกติแล้วไตมีหน้าที่กรองของเสียและน้ำส่วนเกินออกจากเลือด ผ่านกระบวนการปัสสาวะ เมื่อไตเสื่อมสมรรถภาพจากโรคไตวายเรื้อรังหรือภาวะไตวายเฉียบพลัน ร่างกายจะไม่สามารถกำจัดของเสียและน้ำส่วนเกินได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง การฟอกไตจึงเป็นวิธีการรักษาที่ช่วยให้ผู้ป่วยที่มีปัญหาการทำงานของไตสามารถมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ 
 

ในแต่ละวันไตจะทำหน้าที่คัดกรองเลือดอยู่ที่ประมาณ 180 ลิตรต่อวัน และดูดซึมสารต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์กลับเข้าสู่ร่างกาย ก่อนจะขับเอาสารที่ไม่เป็นประโยชน์ทิ้งไปในรูปแบบของปัสสาวะ ทันทีที่ไตทำงานผิดปกติจึงส่งผลโดยตรงต่อระบบปัสสาวะของร่างกาย โดยสามารถสังเกตได้จากสัญญาณต่างๆ ดังนี้

• ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
• ปัสสาวะมีฟอง
• ปัสสาวะแสบขัด หรือลำบาก
• ปัสสาวะเป็นเลือด
• ปัสสาวะมีลักษณะเป็นกรวดหรือทราย (บ่งบอกว่ามีนิ่วอยู่ในระบบทางเดินปัสสาวะ)

เมื่อไตไม่สามารถกำจัดของเสียออกจากร่างกายได้เหมือนเดิม สารพิษและของเสียต่าง ๆ จะถูกสะสมหรือคั่งค้างอยู่ในร่างกายอย่างต่อเนื่อง จนส่งผลกระทบต่อสุขภาพทั้งในระยะสั้นและระยะยาว “การฟอกไต” จึงเป็นหนึ่งในวิธีการรักษาเพื่อบำบัดการทำงานระบบขับของเสียของผู้ป่วยโรคไต ให้สามารถกำจัดของเสียออกจากร่างกายได้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด อย่างไรก็ตาม โรคไตยังถูกแบ่งออกเป็น 5 ระยะด้วยกัน ซึ่งการฟอกไตจะถูกวางแผนให้ใช้ได้ในผู้ป่วยโรคไตตั้งแต่ระยะที่ 4 เนื่องจากไตสามารถทำงานได้น้อยกว่า 30% ไปแล้ว