เริ่มต้นอย่างไร? 4 ขั้นตอนเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูก

คุณพ่อคุณแม่ต่างก็คงอยากเห็นลูกน้อยเจริญเติบโตอย่างสมวัยและสมบูรณ์แข็งแรง แต่ด้วยสภาพแวดล้อม และวิถีชีวิตในปัจจุบันทำให้เสี่ยงต่อการเจ็บไข้ได้ป่วยง่ายมากขึ้น ทั้งจากการสัมผัสกับเชื้อโรคโดยตรง หรือจากการส่งผ่านมาจากผู้ใหญ่ อย่างไรก็ดี ภูมิคุ้มกันที่ถ่ายทอดมาจากคุณแม่ในขณะที่ยังอยู่ในครรภ์ หรือสารแอนตี้บอดี้ชุดแรกที่ได้จากคุณแม่นั้น จะช่วยทำให้ทารกแรกคลอดสามารถต้านทานโรคต่างๆ ได้ แต่ภูมิต้านทานชนิดนี้จะค่อยๆ ลดลงเรื่อย ๆ ภายในไม่กี่สัปดาห์หลังคลอด ซึ่งจะเพียงพอสำหรับช่วงอายุ 2-3 เดือนแรกเท่านั้น ดังนั้น บทความนี้จึงมาแนะนำให้คุณพ่อคุณแม่ได้รู้จัก 4 วิธีเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูกด้วยกัน
 

ระบบภูมิคุ้มกันเปรียบเสมือนทหารกล้าที่คอยปกป้องร่างกายของเราจากเหล่า "ศัตรู" ทั้งจากภายนอกร่างกาย เช่น แบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา สารพิษต่างๆ และจากภายในร่างกาย เช่น เซลล์มะเร็ง เนื้องอก ระบบภูมิคุ้มกันมีกลไกการทำงานที่ซับซ้อน ประกอบไปด้วยอวัยวะ เซลล์ และสารเคมีต่าง ๆ ที่ทำงานร่วมกันเพื่อค้นหา จดจำ และกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกาย ระบบภูมิคุ้มกันจึงมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพ ช่วยให้ป่วยได้ยากขึ้น หายป่วยเร็วขึ้น และช่วยป้องกันโรคต่าง ๆ  
 

ทารกแรกเกิดมีระบบภูมิคุ้มกันที่ยังไม่สมบูรณ์ น้ำนมแม่จึงเปรียบเสมือนวัคซีนหยดแรกสำหรับเด็ก เพราะมีภูมิคุ้มกันโรคจำนวนมากที่จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูก ทั้งนี้ น้ำนมของแม่แต่ละคนจะถูกผลิตให้เหมาะสมกับลูกมากที่สุด จึงช่วยทำให้ร่างกายของทารกแรกคลอดแข็งแรง มีความพร้อม และสามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมภายนอกได้เป็นอย่างดี เพราะน้ำนมแม่จะช่วยสร้างแอนติบอดี (Antibody) มาเป็นภูมิคุ้มกันเพื่อต่อต้าน

เชื้อจากแบคทีเรีย หรือการติดเชื้อไวรัสบางชนิด ที่เป็นสาเหตุให้ลูกเกิดอาการเจ็บป่วย น้ำนมแม่จึงเป็นอาหารที่สมบูรณ์แบบที่สุดสำหรับทารก องค์การอนามัยโลก (WHO) และยูนิเซฟ แนะนำให้ทารกได้รับนมแม่เพียงอย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน และควรต่อเนื่องไปจนถึง 2 ปี หรือมากกว่านั้น ควบคู่กับอาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหาร ครบ 5 หมู่ ย่อยง่าย และเหมาะกับวัยของทารก
 

เพื่อสร้างเกราะป้องกันโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ให้กับลูก จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งที่เด็กจะต้องได้รับวัคซีนขั้นพื้นฐานซึ่งเป็นวัคซีนที่จำเป็นตามที่สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดไว้ เพราะวัคซีนจะทำหน้าที่ช่วยกระตุ้นให้เกิดภูมิต้านทาน และปกป้องลูกน้อยจากการเจ็บป่วยต่างๆ ได้ ซึ่งการฉีดวัคซีนนั้นนอกจากจะช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคร้ายกับตัวของเด็กเองแล้ว ยังจะทำให้เด็กที่ได้รับวัคซีนโรคนั้นๆ แล้วจะไม่ติดต่อไปยังเด็กคนอื่นด้วย ต่อไปนี้จะเป็นวัคซีนที่ต้องได้รับตามแผนการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของกระทรวงสาธารณสุข
 

*ตามแผนการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของกระทรวงสาธารณสุข ในกลางปี 2562 จะใช้วัคซีนรวม 5 โรคที่มี คอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบี-ฮิบ แทนวัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน-ตับอักเสบบี 

เมื่อลูกโตพอที่สามารถรับประทานอาหารอื่นได้แล้ว คุณพ่อคุณแม่ต้องจัดสมดุลอาหารให้เหมาะสม และหลากหลายเพื่อให้ลูกน้อยได้รับปริมาณสารอาหารเพียงพอที่จะไปกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันต่างๆ ตลอดจนสร้างการเจริญเติบโต พัฒนาการด้านต่างๆ และช่วยให้มีสุขภาพแข็งแรงด้วย การทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ จึงเป็นพื้นฐานสำคัญของสุขภาพที่ดี ช่วยให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
 

การกอดลูกไม่ได้เป็นเพียงการแสดงความรัก ความอบอุ่น แต่ยังแฝงไปด้วยพลังมหัศจรรย์ที่ส่งผลดีต่อระบบภูมิคุ้มกันของลูกน้อย เพราะการกอดกระตุ้นให้ร่างกายลูกน้อยหลั่งฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin) ที่มีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นให้ร่างกายผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดต่าง ๆ ที่ทำหน้าที่กำจัดเชื้อโรคและเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ การกอดไม่ได้มีประโยชน์ต่อลูกน้อยเพียงอย่างเดียว แต่ยังส่งผลดีต่อสุขภาพจิตของพ่อแม่ ช่วยให้พ่อแม่รู้สึกผ่อนคลาย ลดความเครียด และมีความสุขอีกด้วย

แม้จะสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกตั้งแต่เล็กแล้วก็ตาม แต่เราจะไม่รู้เลยว่าอะไรจะเกิดขึ้นในอนาคต เพื่อให้มั่นได้ใจว่าลูกน้อยจะได้รับการดูแลอย่างดีที่สุดเมื่อเจ็บป่วย การมีประกันสุขภาพที่คุ้มครองลูกน้อยตั้งแต่อยู่ในครรภ์จนถึงวันแรกเกิด จะช่วยทำให้คุณพ่อคุณแม่อุ่นใจได้มากกว่า